وزن نوزاد شما در هفته بیست و یکم بارداری حدود ۳۹۰ گرم و از سر تا پایین ۱۸ سانتی متر طول دارد. اندازه او تقریباً به اندازه یک موز بزرگ است. نوزاد شما توسط مایع آمنیوتیک احاطه شده و فضای زیادی برای حرکت در داخل رحم دارد. ممکن است آنقدر به شما لگد بزند که همسر شما تا نیز بتواند آن را احساس کند. همچنین مغز او در این هفته به سرعت در حال رشد است.
اتفاقات درون نوزادتان در هفته بیست و یکم بارداری
تبریک میگویم شما تقریباً نصف مسیر حاملگی را طی کرده اید! نوزادتان به نصف وزنی رسیده است که در زمان تولد خواهد داشت و تقریباً ۲۲ تا ۲۵ سانتیمتر قد دارد و به سرعت رشد میکند. حالا که به اندازه ی کافی بزرگ شده و احساس میشود، به نظر میرسد به سختی میخوابد چون در حقیقت در هر ساعت چندین بار لگد میزند، سپس چند دقیقه میخوابد و بیدار میشود و باز هم لگد میزند.
از آنجا که در رحم شما فضای باز وجود دارد، میتواند در جاهای مختلف لگد بزند. در این مرحله به سختی میتوان لگد را از مشت تشخیص داد. نوزادتان اکنون شبیه به یک عروسک با ابرو است. او اکنون کاملاً توسط لایه ای از Vernix caseosa ورنیکس (کازئوز) پوشیده شده است. اکثر قسمت این پوشش قبل از تولد نوزاد از بین میرود به جز ناحیههایی مثل چروکهای گردن و پشت زانوهایش، کبد و طحال نوزاد تقریباً تمام سلولهای قرمز خون نوزاد را تولید میکنند. کبد این کار را تا زمان تولد نوزاد ادامه میدهد.
اکنون سرعت تشکیل مغز استخوان او بیشتر شده است. مغز نوزادتان مثل اعضای دیگر او به سرعت رشد میکند و در چندین سال آینده به این روند رشد ادامه خواهد داد. در این میان مکانیوم (نوعی پادزهر) در معده ی نوزاد شکل میگیرد که ماده ای غلیظ و به رنگ سبز تیره است که از سیستم گوارشی نشأت میگیرد و احتمالاً با اولین مدفوع نوزادتان دفع خواهد شد. در حالی که حواس نوزادتان شکل میگیرد او بیشتر نسبت به عادتهای خوردن و خوابیدن شما و روشنایی و صداهای بیرون آگاه میشود.
بدنتان در هفته بیستم بارداری
امنیت سفر در اواسط حاملگی
هر کجا میخواهید بروید. این دوران حاملگی بهترین زمان برای سفر است. خطر سقط جنین زیاد نیست، حالت تهوع صبحگاهی تقریباً از بین رفته و شکمتان هنوز به اندازه ای کوچک هست که به راحتی حرکت کنید.
نکات زیر را عملی کنید تا قبل از به دنیا آمدن نوزادتان آخرین سفرتان را به خوبی طی کنید.
- تحرک داشته باشید. پرخطرترین چیزی که در طول مسافرتهای دوران حاملگی ممکن است ایجاد شود احتمال ایجاد لخته خون است و مسافرت اغلب نیاز به نشستن طولانی در هواپیما قطار، اتوبوس یا ماشین دارد که خطر را زیاد میکند. در هر ساعت بلند شوید و راه بروید از تا کردن پاهایتان خودداری کنید و اگر رگهای واریسی یا درد و تورم دارید حتماً جوراب بپوشید. راحت ترین کفش و لباس خود را بپوشید اگر با ماشین، قطار یا هواپیما به مدت طولانی سفر خواهید کرد، جوراب هم خیلی مهم است.
- برای رفع تشنگی و جلوگیری از بی آب شدن بدنتان مایعات بنوشید. به جای نوشیدنیهای کافئین دار از آب استفاده کنید. از اسپریهای بینی سالین استفاده کنید و درون لیوان آب داغ نفس بکشید.
- اکثر خطوط هوایی به خانمهای حامله اجازه میدهند تا سی و ششمین هفته ی حاملگی شان پرواز کنند، ولی بهتر است خانمهایی که به زایمانشان کم مانده یا در معرض خطر زایمان زودرس یا ناهنجاریهای جفت دارند، از سفر با هواپیما خودداری کنند.
- در سفر برای خود یک مقصد معین کنید. در طول روز زمانهایی را برای خود کنار بگذارید و استراحت کنید.
- اکنون که متابولیسم شما افزایش یافته است بهتر است برای سفر مکانهای خنک را انتخاب کنید یا حداقل مطمئن شوید که هتلی که در آن اقامت میکنید سیستم تهویه ی هوا و خنک کننده داشته باشد و از خورشید دور بمانید.
- با تغییرات زمانی احتمالی در شهر یا کشوری که به آنجا سفر میکنید کنار بیایید. میتوانید قبل از رفتن ساعت خود را به زمان آنجا تنظیم کنید و بعد از برگشتن دوباره به ساعت عادی خود برگردانید.
- ویتامینهای دوران بارداری را همراه خود داشته باشید و برنامه ی غذایی سالم خود را ادامه دهید. به ورزشهای روزانه هم ادامه دهید.
- چمدانها را با دقت بردارید. در کنار چمدانتان بایستید از زانوها خم شوید از دستگیره بگیرید و بلند کنید و صاف بایستید. میتوانید از همسرتان یا کارگران هم جهت کمک در حمل چمدانهایتان کمک بخواهید.
- اگر در ناحیه ی مچ پاهای خود ورم دارید کفشهای راحت بپوشید تا بتوانید مچ پاهایتان را بچرخانید و گردش خون پاهایتان را افزایش دهید.
- نام نزدیکترین بیمارستان را با خود به همراه داشته باشید. همچنین مدارک پزشکی و بیمه ی خود را حتماً همراه خود داشته باشید.
- بیمه ی خود را بررسی کنید که آیا شما را در موقع سفر پوشش میدهد یا نه.
- مکان سالم و مطمئنی را برای سفر انتخاب کنید. اکنون وقت سفر به کشورهایی با آب نوشیدنی ناسالم، میزان بالای بیماریهای عفونی یا آشوبهای سیاسی نیست. در صورتی که میخواهید به کشور دیگری سفر کنید، حتماً با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید و واکسنهای مورد نیاز را استفاده کنید.
- در کشوری که آب مطمئن، سالم و استانداردی ندارد، آب شیر ننوشید و شنا نکنید. در کشورهایی که آبشان مشکل دارد، میوهها و سبزیجات خام و نشسته هرگز میل نکنید.
- هنگام رانندگی حتماً کمربند خود را ببندید. بند کمر باید از شانه ی شما و زیر شکم شما رد شود.
- مهم نیست با چه چیزی مسافرت میکنید. حتماً با خود بالش و پتوی اضافی داشته باشید. میتوانید برای راحتی پاها و گردنتان از آنها استفاده کنید.
درباره ی خودتان در هفته بیستم و یکم بارداری
مشکلات روانی و درمانها
افسردگی، عصبانیت و دیگر مشکلات روانی در خانمهایی که در سن تولید مثل هستند رایج است. اگر یکی از این مشکلات را دارید و برای کنترل آن دارو مصرف میکنید ممکن است برایتان جای سؤال باشد که آیا باید دارو را برای سلامت نوزادتان متوقف کنید یا نه پاسخی به راحتی آری یا نه وجود ندارد.
ضد افسردگیها بیش از ۲۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا بیماری افسردگی دارند و خانمها دو برابر مردها در معرض آن هستند. آغاز افسردگی اصلی بیشتر در سالهایی که خانمها بچه به دنیا میآورند رخ میدهد و حاملگی تأثیری در تشدید یا کم کردن آن ندارد. براساس سالهایی که ضد افسردگی استفاده شده است، پزشک ممکن است به خانم حامله اجازه ی استفاده از چرخه ی سه تایی ضد افسردگیها (Elavi Norpramin, pamelor و ….) «SSRI» (مهارکنندههای انتخابی جذب سروتوئین) مثل Prozac و Zoloft را بدهد. درمانهای دیگر زیاد مورد تأیید نیستند، چون ممکن است برای روند رشد نوزاد مضر باشد.
ثابت کننده ی وضعیت روحی
لیتیوم lithium، وال پراویک اسید (valproic acid Depakoate) و کاربامازپین (Carbamazepine (Tegretol درمانهای رایج برای مشکلات افسردگی دوره ای و اختلالات خلقی دو قطبی هستند. متأسفانه این داروها رابطه مستقیم با خطر بالای سقط جنین و ناهنجاریهای مادرزادی دارند. برای مثال وال پراویک اسید و کاربامازپین هر دو باعث افزایش ده برابری نقص در لوله ی عصبی در سه ماهه اول حاملگی میشوند.
ضد جنون.
سه گروه اصلی از ضد جنونها عبارتند از: داروهای با اثر قوی داروهایی با اثر ضعیف مثل تورازین (Thorazine (Chlorpromizine ، داروهای جدید مثل prexac (alanzapine), clozaril (clozapine), Risperdal (risperidone).
اگر مشکلات روانی دارید باید درباره ی آن با پزشکتان صحبت کنید. علائم بیماریهای روانی اگر در روحیه ی شما و توانایی در مواظبت از خودتان تأثیر بگذارند و رفتاری مضر داشته باشید، میتوانند جلوی حاملگی را بگیرند. شما و پزشکتان باید جوانب مثبت و منفی مصرف داروها را در دوران حاملگی بررسی کنید. برای مثال، قبل از حاملگی بدون مصرف دارو چه حالتهایی پیدا میکردید؟ آیا سابقه ی بستری شدن در بیمارستان روانی یا خودکشی را داشته اید؟ آیا اگر داروها را مصرف نکنید دچار مشکلات درونی خواهید شد و افکار مخربی پیدا خواهید کرد؟ آیا داروی جایگزین دیگری وجود دارد؟ تمام نگرانیها و سؤالهای خود را با پزشکتان مطرح کنید.
برای افراد فامیل قوانین وضع کنید.
حالا که حاملگی تان کاملاً مشخص و قابل رؤیت است، همه دوست دارند خود را درگیر این ماجرا کنند. مادر شوهرتان پیشنهاد میدهد یک هفته بیاید و از شما و نوزادتان مواظبت کند. خواهرتان میخواهد از زایمان فیلم برداری کند. مادرتان تصمیم گرفته است که از یک ماه قبل از تولد نوزاد به خانه ی شما نقل مکان کند و از شما مواظبت کند.
یاد بگیرید که چطور برای اعضای خانواده تان مرزهایی تعیین کنید که نسبت به وظایف مادری شما دخالتی نکنند. همچنین اینکار برای سالم نگه داشتن روابط شما و همسرتان خوب است. این تصمیم را شما و همسرتان باید بگیرید که بعد از تولد نوزادتان از دیگران کمک بخواهید یا نه! آیا شما و همسرتان دوست دارید در اتاق زایمان تنها باشید یا با حضور زن دیگری آرام تر خواهید شد؟ آیا دوست دارید به تنهایی از عهده ی کارهای نوزادتان برآیید یا در امور خانه و نگه داشتن بچههای دیگر به کمک نیاز دارید.
درباره ی عکاسی یا فیلم برداری از زایمان نوزادتان تصمیم بگیرید.
در بعضی از بیمارستانها امکانات فیلم برداری وجود دارد. همچنین ممکن است ترجیح دهید زایمان نوزادتان یک تجربه ی خصوصی برایتان باشد و دوست ندارید کسی از آن فیلم برداری کند. هر کدام از تصمیم گیریها و مرزهای مشخص شده برای هر کسی متفاوت است. مهم این است که تصمیمهای خود را اجرا کنید نه تصمیمات دیگران.
رژیم غذایی و ورزش در هفته بیست و یکم بارداری
بادام زمینی و حساسیت
بادام زمینی یک غذای مناسب در حاملگی است، چون حاوی فیبر ویتامین E و چربی اشباع شده ی سالم است. تحقیقات نشان داده اند که خوردن بادام زمینی و کره بادام زمینی میتواند در کاهش کلسترول و قند خون مؤثر باشد. بادام زمینی میتواند در کنترل وزن هم کمک کند، چراکه منبع با ارزشی در سیر شدن است. یعنی نسبت به غذاهای دیگر میتواند بیشتر جلوی گرسنگی را بگیرد. مخصوصاً غذاهایی که کربوهیدرات زیادی دارند. زمانی که برای وعدههای غذایی خود برنامه ریزی میکنید به یاد داشته باشید که کره بادام زمینی کالری زیادی دارد، دو قاشق غذاخوری کره ی بادام زمینی برابر با مقداری است که همه ی افراد در ساندویچ خود استفاده میکنند و ۱۹۰ کالری دارد.
اگر حساسیت دارید
تقریباً ۲ تا ۲/۵ درصد افراد بالغ و خیلی از بچهها از حساسیت به غذا رنج میبرند. حساسیت به بادام زمینی یکی از شایعترین حساسیتهای غذایی است. حساسیتهای رایج دیگر عبارتند از حساسیت به میگو، تخم مرغ، گندم، سویا و لبنیات. اگر حساسیت دارید باید از مصرف محصولاتی که بادام زمینی دارند خودداری کنید. حساسیتهای غذایی میتوانند خود را به شکل کهیر، تورم پوستی، گرفتگی بینی، حالت تهوع، اسهال یا شوک که زندگی را به خطر میاندازد بروز دهند.
اگر حساسیت ندارید
آیا خوردن بادام زمینی در طول حاملگی خطر حساسیت نوزاد به بادام زمینی را افزایش میدهد؟
پاسخ واضحی برای این سؤال وجود ندارد با این حال شواهدی وجود دارند حاکی از اینکه پروتئینی که در بادام زمینی وجود دارد از بدن مادر به شیر مادر منتقل میشود. البته محققان شک دارند که اگر پروتئین بادام زمینی به شیر مادر وارد شود.
آیا سپس میتواند از جفت هم عبور کند؟
بنابراین منطقی است که خانمهایی که حساسیت به بادام زمینی دارند در دوران حاملگی از آن مصرف نکنند. چون فرزندان این خانمها بیشتر در معرض حساسیت به بادام زمینی قرار میگیرند.
روی (Zink)
این ماده ی معدنی به بدن کمک میکند تا سلولها را بسازد و ترمیم کند و در دوران حاملگی بسیار ضروری است. اگر از غذاهای حیوانی بخورید، قسمت عمده ای از روی مورد نیازتان را دریافت میکنید. روی در شیر، گوشت، پنیر، تخم مرغ، ماست و بعضی از ویتامینهای دوران بارداری یافت میشود. اگر گیاه خوار هستید باید به جای گوشت از تخم مرغ و لبنیات استفاده کنید. میتوانید غذاهای غیر گوشتی زیادی بخورید که حاوی روی هستند. مثل نان، برشتوک و غلات، حبوبات، پنیر سویا و آجیل مصرف مکملهای روی اضافی تنها با توصیه ی پزشک ضروری هستند.
ویتامین B
ویتامین B که به نام Cobalamin معروف است یک ماده ی ضروری دیگر در دوران حاملگی است که در غذاهای حیوانی یافت میشود. رژیم غذایی که B کمیداشته باشد میتواند باعث ایجاد کم خونی در خانم حامله شود. بنابراین گیاه خواران باید از مواد غذایی دیگر مثل برشتوک صبحانه مصرف کنند که از نظر B غنی باشند.
بدن خود را آماده نگه دارید (گرم نگه دارید)
در دوران حاملگی شما از ماهیچههایتان بیش از قبل کار میکشید گاهی این ماهیچهها سفت و انعطاف ناپذیر میشوند. حرکات کششی زیر به ماهیچههای سخت کوش شما کمک میکند تا همیشه آماده باشند. وقتی این حرکات را انجام میدهید به یاد داشته باشید که در حدی که درد و اذیتی ندارد این کار را بکنید. هنگام انجام این حرکات نفس بکشید آرام و راحت نه با حرکات سریع. اگر جایی از بدنتان درد کرد، حرکت مربوط به آن قسمت را انجام ندهید. بهترین زمان برای انجام حرکات کششی بعد از ورزش است؛ یعنی زمانی که ماهیچهها گرم و انعطاف پذیر هستند.
حرکات کششی کمر (شتری/ گریه ای)
آمادگی: دستها و زانوهای خود را روی زمین بگذارید.
دستها باید به عرض شانهها باز شوند و کاملاً در امتداد شانهها قرار گیرند. زانوها هم باید به عرض باسن باز شوند و کاملاً در امتداد آن قرار گیرند. حرکت به آرامیچانه ی خود را به سمت قفسه ی سینه تان نزدیک کنید و در این حال به آرامیکمر خود را قوس دهید. لگن خود را به پشت خم کنید و ماهیچههای شکم را به طرف سقف خم کنید. حدوداً بیست ثانیه در این حالت قرار بگیرید. در این حالت باید احساس کشش در کمر خود داشته باشید. سپس به آرامیسرتان را به طرف بالا بلند کنید. لگن خود را به طرف جلو خم کنید و ماهیچههای شکمتان را شل کنید. بیست ثانیه هم در این حالت بمانید. هر دوی این حرکات کششی را دیا سه بار انجام دهید.
حرکات کششی ران و ساق پا
آمادگی: حدوداً در یک متری دیوار بایستید.
:حرکت پای پشتی خود را صاف کنید و روی پاشنه پای خود بایستید و به آرامیبه طرف خارج بچرخانید. پای جلوی شما باید بین پای عقبتان و دیوار قرار بگیرد. کف دست خود را روی دیوار بگذارید. در مسیر شانههایتان آرنجتان را خم کنید. تا جایی خم شوید که احساس کشش در ران و ساق پای عقب خود بکنید و پاشنه پای عقب خود را روی زمین نگه دارید. بیست ثانیه صبر کنید این عمل را برای هر پای خود دیا سه بار انجام دهید.
حرکات کششی بازو و قفسه ی سینه
آمادگی: حدود سی سانتی متری دیوار بایستید.
پاها را هم عرض شانههایتان باز کنید و کمیزانوهایتان را خم کنید بازوی راست خود را به طرف دیوار بلند کنید و کف دست راست خود را به آرامیبه دیوار فشار دهید طوری که انگشت شصتتان به طرف بالا باشد.
حرکت به آرامیاز دیوار بچرخید باید در ناحیه ی بازو و قفسه سینه احساس کشش کنید. بیست ثانیه در این حالت صبر کنید و همین کار را دیا سه بار با هر دست خود تکرار کنید.
حرکات کششی قسمت دوم بازو و شانهها
آمادگی: پاهای خود را به اندازه ی عرض شانههایتان باز کنید، کمیزانوهایتان را خم کرده و دستها را در کنار خود نگه دارید.
حرکت در حالی که کف هر دو دستتان به سمت یکدیگرند به آرامیدستهایتان را بلند کنید و در بالای سرتان نگه دارید. بازوهایتان باید موازی یکدیگر باشند و آرنجتان نباید خم شود. این حرکت را ده تا بیست ثانیه ادامه دهید و سپس به آرامیدستهای خود را به حالت اول پایین آورید این حرکت را دیا سه بار انجام دهید.
حرکات کششی ماهیچههای چهار سر
آمادگی: در مقابل میز یا صندلی بایستید، با دست راست خود آن را نگه دارید تا بتوانید تعادل خود را حفظ کنید.
حرکت پای راست خود را روی زمین نگه دارید. زانوی چپ خود را به طرف باسنتان خم کرده و با دست چپتان نگه دارید کف دستتان باید روی بند کفشتان قرار گیرد. زانویتان باید به طرف کف زمین باشد و پای چپتان را به آرامیبه طرف باسنتان بکشید. شما باید کشش خفیفی را جلوی رانتان احساس کنید، ده تا بیست ثانیه در این حالت صبر کنید و سپس به حالت قبلی بازگردید. در هر دو پا این کار را دیا سه بار تکرار کنید.
سوالهای معمول در هفته بیست و یکم بارداری
پایین شکمم گاهی به طور ناگهانی درد زیادی میگیرد این حالت مرا آزار میدهد. چرا این اتفاق میافتد؟
در طول حاملگی رحم به شکم فشار زیادی وارد میکند. بعد از تولد نوزادتان این حالت به وضع طبیعی باز میگردد. در این فاصله ناف شما از درون در معرض فشار قرار میگیرد و با لباسهای شما تماس ناخوشایندی خواهد داشت. بنابراین لباسهای نخی و شل بپوشید و سعی کنید به طرف چیزی که با شکمتان تماس پیدا کند خم نشوید.
نوزاد من طوری به من لگد میزند که اذیت میشوم. آیا نوزادم میتواند به من صدمه ای برساند؟
ژیمناست کوچک شما اکنون با ماهیچههای خود که تا حدودی روی آنها کنترل دارد، میخواهد به همه جا ضربه بزند. او توپی ندارد که با آن بازی کند و باید طوری به خودش آموزش دهد. مهم نیست که شدت درد چقدر باشد، او نمیتواند به شما صدمه ای وارد کرده و شما را کبود کند. اگر حاملگی اولتان است درد میتواند شدید و عجیب باشد، ولی خطرناک نیست. برای اینکه نوزادتان کمتر ضربه بزند سعی کنید غذاهای مختلف بخورید و ببینید چه چیزی او را به ضربه زدن تشویق میکند. همچنین میتوانید برای این نوزاد شلوغ و بازیگوش قصه تعریف کنید، آهنگ بخوانید یا از روی شکمتان او را نوازش دهید یا وقتی لگد زد حالت بدنی خود را عوض کنید. بنابراین لگدهای او هر دفعه با یک جا تماس پیدا نخواهند کرد.
من میخواهم یکسال اول بعد از تولد نوزادم را از کارم استعفا بدهم، شوهرم نیز موافق است ولی من از مشکلات احتمالی در آینده یعنی وقتی میخواهم دوباره وارد بازار کار شوم میترسم چه کار کنم؟
نگرانیهای شما دور از واقعیت است. شما میتوانید از این حالت استفاده کنید و وقت زیادی را با نوزادتان سپری کرده و لذت ببرید. ابتدا میتوانید از طریق کامپیوتر تحقیق کنید که چه برنامه ای درباره ی شغلتان وجود دارد. بسته به شغلتان میتوانید در کلاسهایی شرکت کنید که درباره ی کارتان و همچنین کارهای جدید به شما چیزی یاد بدهند. امروزه خیلی از کلاسها آنلاین هستند و برای مادرانی که میخواهند در خانه باشند انتخاب مناسبی هستند. همچنین در هنگام مرخصی باز هم میتوانید در سمینارها و کنفرانسها شرکت کنید. همچنین میتوانید عضو مجلهها و روزنامههایی در زمینه ی فعالیتهای شغلیتان شوید تا با مطالعه ی آنها به روز شوید. میتوانید از یک دوست یا مشاور کاری هم کمک بخواهید. همچنین میتوانید استعدادهای خود را در زمینههای دیگر پرورش دهید و شغلتان را عوض کنید.
همسرتان، نگرانی او در مورد هزینههای نوزاد
در حالی که شما نگران مچ پاهای متورمتان، لگدهای نوزادتان و چیزهای دیگر هستید، همسرتان ممکن است روی مسائل مالی تمرکز کند. او ممکن است از اینکه شغلش را از دست بدهد بترسد و نگران خرجهایی که نوزادتان و شما دارید باشد. این یک مشکل طبیعی در پدرها است و ممکن است وقتی شما به همسرتان نیاز دارید او ساعات بیشتری را کار کند.
میتوانید هردویتان بنشینید و درباره ی نحوه ی اداره امور مالی با هم صحبت کنید. این میتواند شوهرتان را آرام کند.
آیا میخواهید بازنشسته شوید؟ آیا درباره ی نحوه پرداخت هزینههای پوشاک بچه شیر خشک و وسایل او فکر کرده اید؟ برنامه ریزی برای امور مالی رمانتیک ترین کار دنیا نیست. ولی بهترین راه برای رفع استرس یکدیگر قبل از تولد نوزاد است. چگونه میتوان در هزینههای پوشاک بچه صرفه جویی کرد؟ چگونه میتوان برای هزینههای مدرسه و دانشگاه پس انداز کرد؟
البته نیازی نیست از همین الان برای مسائل مالی ۲۱ سال بعد زندگیتان نقشه بکشید. لیستی از چیزهایی که نمیتوانید بدون آنها زندگی کنید تهیه کنید و در مقابل لیستی از موارد غیر ضروری و نیمه ضروری هم تهیه کنید. سپس هر ماه هزینههای خود را تعقیب کنید تا ببینید برای پس انداز کردن باید از کجا شروع کنید. میتوانید با کمک هم از عهده ی این مشکلات بربیایید.
بدون دیدگاه